Those were the days

Duizend tennissers op de baan, dat waren de Gay Games van 1998 voor Smashing Pink. Emma van Zalinge, Lianne Postma en Niek van der Spek blikken terug.

Humberto Tan ontvangt Niek van der Spek in Studio Sport, 1998

Humberto Tan ontvangt Niek van der Spek in Studio Sport, 1998

Gay Games 1998 Amsterdam:20 jaar later…

Samen roze sporten - waar dat al niet toe geleid heeft…

Emma van Zalinge in gesprek met Lianne Postma en Niek van der Spek over Gay Games Amsterdam 1998. Alle drie betrokken bij de organisatie van de Games: Emma als vrijwilliger, Lianne als Coördinator Vrijwilligers en Niek als Director of Operations.

Wat was er zo bijzonder aan?

Lianne: “Het proces ernaartoe, die stad die bruiste van de goodwill voor homo’s, ik kwam op zoveel plekken waar iedereen ervoor openstond.”

Niek: “Maar vanzelfsprekend was het niet. Ik moest in de aanloop zó vaak uitleggen waarom ‘apart sporten’ iets toevoegde aan de positie van homo’s en lesbo’s.”

Bijzonder was ook dat lesbische vrouwen en homomannen voor het eerst op grote schaal eendrachtig samenwerkten. In de jaren daarvoor waren het gescheiden werelden: de vrouwen voerden hun eigen (feministische) strijd, solidair met hun hetero seksegenoten; de mannen probeerden zich te ontworstelen aan het Aidstijdperk en treurden met elkaar om hun verliezen.

Niek: “Bij de rol van sport in de emancipatie van homo’s en lesbo’s hadden we toen nog niet zo’n beeld. Dát werd de boodschap van onze Gay Games: Friendship through culture and sports.”

“Daar zijn we in geslaagd,” zegt Lianne, “het gevoel van saamhorigheid was enorm groot, niet alleen in onze eigen kringen, maar ook met hetero’s en allerlei instanties.”

“Maar niet alle sportbonden stonden te juichen,” vult Niek aan, “onze eigen KNLTB deed aanvankelijk moeilijk: hoe moest dat met de transgenders?”

In die – steeds warmer wordende - week in augustus 1998 waren we overal in de stad luid en duidelijk zichtbaar. Hetero’s bekenden onthutst dat ze nu voor het eerst voelden hoe het was om een minderheidsgroep te zijn. Niek: “Al die sporters uit de hele wereld straalden samen zo’n blijheid en vrolijkheid uit, dat iedereen die in Amsterdam was het als heel bijzonder heeft ervaren.”

Lianne Postma, Niek van der Spek en Emma van Zalinge

Lianne Postma, Niek van der Spek en Emma van Zalinge met het iconische publiciteitsmateriaal van de Amsterdamse Gay Games.

Zou Smashing Pink er geweest zijn zonder de Games?

Begin jaren negentig besloot een clubje tennissers naar de Gay Games 1994 in New York te gaan. Om te oefenen werd een toernooitje gehouden, met Pinksteren – de start van ons Pinkstertoernooi. Tom Bijlmer en Ed van Betuw kwamen toen op het idee om een roze tennisvereniging op te richten, ook om voldoende vrijwilligers bij elkaar te krijgen voor de organisatie van het tennistoernooi tijdens de Gay Games in Amsterdam. Heel bewust polsten ze zowel mannen als vrouwen, want ze wilden een gemengde, sociaal gerichte club. En die is er gekomen. Een club waar je niets hoeft uit te leggen, maar gewoon jezelf kunt zijn.

Het Gay Games tennistoernooi trok tegen de 1000 deelnemers, (425♀♀ 560♂♂, 2 niet gedefinieerd). Het was een gigantische operatie, er werd een week lang gespeeld op 40 banen van drie tennisparken aan wat nu de Gustav Mahlerlaan heet.

Smashing Pinks ledental nam flink toe. Ons jaarlijkse Pinkstertoernooi groeide uit tot een van de grootste gemengde en goed georganiseerde LHBT-tennistoernooien ter wereld. Het Outreach-programma is een erfenis van de Gay Games.

Wat hebben de Gay Games ons gebracht?

Niek: “Sport is niet meer weg te denken uit de homo-emancipatie. De EGLSF bestond al, maar de Games, die in 1998 voor het eerst in Europa plaatsvonden, gaven een enorme boost aan de homosport.”

Ook in andere Nederlandse steden en Europese landen ontstonden homo-sportclubs en -evenementen. Denk maar aan al die GLTA-tennistoernooien in Europa. Ook tijdens de jaarlijkse Gay Pride in Amsterdam is sport een vast onderdeel geworden.

Lianne: “Is er nu een omslag gaande, als je kijkt naar het ledenbestand van Smashing Pink? Hebben we het zo goed gedaan, dat homo’s en lesbo’s liever integreren in een ‘reguliere’ club omdat ze ook daar zichzelf kunnen zijn?” Niek: “In veel takken van sport is de zichtbaarheid van LHBT’s vergroot, mede daardoor hoef je niet meer in de kast te blijven. Voor tennis in de regio Amsterdam geldt dat zeker doordat Smashing Pink deelneemt aan de KNLTB-competitie. Maar met de veranderende verhoudingen in de samenleving is het nog steeds van belang om je als homo’s en lesbo’s zichtbaar te maken.

Op welke manier dan ook: als aparte club - dat blijft waardevol - maar ook als individu in de reguliere clubs.”